ကြ်န္ေတာ္ႏွင့္ Safety-factor မ်ား

လူတိုင္းဟာအနာဂတ္ကို အနည္းနဲ႔အမ်ားေတာ့ ယုံၾကည္ၾကမယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ အနာဂတ္ဟာ
မေရာက္ေသးတဲ့ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔အသက္ရွင္ေနသ၍ သြားေနရမယ့္ခရီးတစ္ခုေပါ႔။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္တုန္းက ေက်ာင္းတက္၊စာက်က္ ပ်င္းရင္မိဘေတြေျပာတာေလးသတိရမိပါတယ္။နင္တို႔
အခုကတည္းကမႁကိုးစားရင္ ႀကီးရင္ဒုကၡေရာက္မယ္ေနာ္ဆိုတာမ်ဳိးေတြေပါ႔။ တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ အနာဂတ္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုလုံႃခုံစိတ္ခ်တဲ့ ဘ၀တစ္ခုကိုရေစခ်င္တဲ့ ေစတနာနဲ႔ပါ။
ငယ္ငယ္တုန္းကစိတ္နဲ႔ကေတာ့ ေနာင္ျဖစ္မွေနာင္ရွင္းတို႔၊မီးစင္ၾကည့္ကၾကတာေပါ႔ ဆိုတဲ့စကားေတြထည္လဲ
သုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူ႔ဘ၀ဆိုတာေလးကို သုညကေနစၿပီးတျဖည္းျဖည္းသိလာတဲ့ အခ်ိန္ၾကေတာ့
ဒီလိုစကားေတြဟာ ေနရာတုိင္းမွာ အသုံးမတည့္ေတာ့ဘူးဆိုတာသိလာပါတယ္။

အနာဂတ္မွာ ျဖစ္တန္ရာဆိုတဲ့ကိစၥေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားလာရပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေျပာခဲ့သလို
အေကာင္းဆုံးကိုေမွ်ာ္လင့္ၿပီး အဆိုးဆုံးအတြက္လည္း ျပင္ဆင္ထားလာခဲ့ရပါတယ္။ ဒီစကားဟာ အခုေခတ္
လိုအေျပာင္းအလဲေတြ အရမ္းျမန္တဲ့အခ်ိန္မွာ အသုံးတည့္ဆုံးေပါ႔။ ဒီကေန႔အသစ္ျဖစ္တဲ့ အိုင္ဒီယိုေလာ္ဂ်ီ
ေတြဟာ မနက္ျဖန္ဆိုအကုန္ေဟာင္းသြားႏိုင္တာကိုး။

ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒုတိယႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး ေက်ာင္းမွာပုစၧာေတြတြက္ရေတာ့ safety factor ဆိုတဲ့စာလုံးတစ္
လုံးနဲ႔စတင္ရင္းႏွီးခဲ့ပါတယ္။ အေဆာက္အဦးတစ္လုံးေဆာက္ရင္ သူ႔အေပၚကိုသက္ေရာက္တဲ့အားနဲ႔သူက
ခံႏိုင္တဲ့အားဆိုတာရွိပါတယ္။ ဒါေတြကိုတြက္ခ်က္တဲ့ေနရာမွာ သက္ေရာက္တဲ့အားကိုအဆတိုးၿပီးယူရတဲ့
ကိန္းဂဏန္းေတြရွိပါတယ္။ဥပမာ သက္ေရာက္အားကတကယ္တမ္း ၆၀၀၀၀ ေပါင္ေလာက္ပဲရွိေပမယ့္ သူ႔ကို
၁.၄ဆတို႔ ၁.၇ ဆတို႔နဲ႔ေျမွာက္ၿပီးတိုးယူရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ အေဆာက္အဦးကတိုးၿပီးသား အားကိုယူၿပီး
ပုံစံထုတ္ရတာမ်ိဳးေပါ႔။


လမ္းေတြေဖါက္လုပ္ရာမွာလည္း ဒီသေဘာမ်ိဳးေတြရွိတာလူတိုင္းသိၾကမွာပါ။ ဒီအခ်ိန္မွာလူဦးေရနဲ႔ ယာဥ္ေတြ
ဒီေလာက္ပဲရွိေပမယ့္ ေနာက္ႏွစ္၅၀၊ ၁၀၀ ေလာက္ၾကာရင္ဘယ္ေလာက္ျဖစ္လာမလဲဆိုတဲ့ ျဖစ္တန္စြမ္းေတြပါ။
ရန္ကုန္ႁမို႔ရဲ႔ လက္ရွိႃမို႔ကြက္နဲ႔လမ္းေတြရဲ႔ ဒီဇိုင္းအမ်ားစု ဟာအဂၤလိပ္ေခတ္ေလာက္ကတည္းက ပုံစံထုတ္
ခဲ့ၾကတာပါ။ သူ႔ေခတ္နဲ႔သူေတာ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ႃမို႔ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ မိုးနည္းနည္းရြာရင္
ေျမာင္းေတြဘယ္လိုျဖစ္ကုန္တယ္ဆိုတာ ရန္ကုန္ေရာက္ဖူးသူတိုင္းသိပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက safety factor ေတြရဲ႔ ေျပာင္းလဲမူ႔နဲ႔ သက္တမ္းေတြကိုပါ။ safety factor တစ္ခုဟာ
မတူညီတဲ့ ေခတ္ေတြကိုျဖတ္လာရတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးၾကေတာ့ သက္တမ္းကုန္လာတတ္ပါတယ္။ အေဆာက္အဦး
တစ္ခုကို ဒီဇိုင္းလုပ္ရင္ ေလတိုက္ႏႈန္းေၾကာင့္အေဆာက္အဦး ယိုင္လဲႏိုင္တာကိုထည့္စဥ္းစားရပါတယ္။
ေလတိုက္ႏႈန္းကိုလည္း safety factor အရ ၁၃၀ km/hr နဲ႔ထည့္စဥ္းစားထားေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းတိုက္
တဲ့ ေလေတြကသိၾကတဲ့အတိုင္း ၁၃၀ km/hr ကိုေက်ာ္ခ်င္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေျခအေနၾကည့္ၿပီး
ကိန္းဂဏန္းကိုတိုးဖို႔ သက္ဆိုင္ရာစံသတ္မွတ္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြကစဥ္းစားလာၾကပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ safety factor ကိုထည့္စဥ္းစားတယ္ဆိုတာ အနာဂတ္အတြက္ပါပဲ။ မေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္တဲ့ အေျခေန
ေတြေၾကာင့္ေပါ႔ဗ်ာ ။ Back-up system နဲ႔လည္းခပ္ခပ္ဆင္ဆင္တူပါတယ္။ ေက်ာေထာေနာက္ခံစနစ္လို႔
ေျပာလို႔ရတဲ့ Back-up system ဆိုတာဟာလည္း စီးပြားေရး၊စစ္ေရး မဟာဗ်ဴဟာေတြရဲ႔ safety factor တစ္မ်ိဳး
ပါပဲ။ နပုိလီယံရဲ႔ တပ္ႀကီး ရုရွားကဆုတ္ခြာခဲ့ရတာဟာ ေနာက္တန္းနဲ႔အဆက္ျပတ္သြားလုိ႔ပါတဲ့။

ေ႔ရွတန္းစနစ္(Front-line system)တိုင္းမွာ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံစနစ္ေတြရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ကြန္ႃပူတာ
ေတြကို back-up လုပ္တယ္ဆိုတာေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာသမားေတြကပိုသိၾကမွာပါ။

ဒီေတာ့ safety-factor ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘ၀ေတြနဲ႔တိုက္ရိုက္သတ္ဆိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕
ေလာကမွာေတာ့ အသင့္ရွိၿပီးသားကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ အစားသြင္းတြက္ထုတ္လို႔ရေအာင္ မလြယ္ကူလွပါဘူး။
မ်ားျပားၿပီး ပိုရႈပ္ေထြးတဲ့ ဘ၀ပုစၧာေတြအတြက္ safety-factor အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကိုင္စြဲထားရပါမယ္။

အနာဂတ္ကိုအေ၀းႀကီးပါလို႔မယုံၾကည္ခ်င္တဲ့သူေတြအတြက္ေတာ့ ကိစၥမရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း
မွာ အနာဂတ္ငယ္ေလးေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတယ္ဆိုတာ နားလည္ဖို႔လိုပါမယ္။ အယ္(လ)ဗင္းေတာ္ဖလာကို
အနာဂတ္လႈိင္းနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး အင္တာဗ်ဴးလုပ္ေတာ့ ေျဖသြားတဲ့စကားတစ္ခြန္းကို သေဘာက်မိပါတယ္။
ခင္ဗ်ားဟာ ခြက္တစ္ခြက္ကိုလွမ္းယူလိုက္တယ္ ဆိုပါေတာ့ မယူခင္အခ်ိန္ေလးမွာ ခြက္ဟာ ဒီေနရာမွာပဲ
ရွိေနမယ္ဆိုတဲ့ အနာဂတ္မွန္းဆခ်က္တစ္ခုရွိေနပါတယ္ လို႔ေျပာပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္က ဆက္ျပီးေတြးမိပါတယ္။ ခြက္ဟာပူေနတယ္ဆိုပါေတာ့ ။ ခြက္ကိုမကိုင္ခင္ေလးမွာ ခင္ဗ်ားဟာ
ကိုင္းကိုပဲ ကိုင္ဖို႔စဥ္းစားမိလိုက္မွာပါ။ အမွတ္တမဲ့နဲ႔ ျမန္လြန္းအားႀကီးေတာ့ ဒီလိုအသိေလးကိုမေတြးမိ
ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက အသားက်လာတဲ့ safety-factor ေလးပါပဲ။
ဒီလိုမွမဟုတ္ပဲ သတိလက္လြတ္ျဖစ္ၿပီး ခြက္ရဲ႔ပူေနတဲ့ အပိုင္းကို သြားကိုင္မိရင္ေတာ့ အပူေလာင္
ရင္ေလာင္ ဒါမွမဟုတ္ လန္႔ျဖန္႔ၿပီးခြက္ကိုလႊတ္ခ်မိသြားႏိုင္ပါတယ္။ safety-factor ေမ့သြားတဲ့သေဘာပဲေပါ႔။

ကဲဘ၀ အတြက္အေျဖထုတ္ဖို႔ safety-factor အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ အသင့္ရွိေနၾကၿပီလား။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့
ထည့္တြက္လိုက္တဲ့ safety-factor ေတြက မွားမွားေနတတ္လို႔ ဘ၀မွာ ခဏခဏ ရွုံးနိမ့္ခဲ့ဘူးပါတယ္ဗ်ာ။

(ဆရာေက်ာ္၀င္းေရးေသာ အေတာင္ပါေသာစကားလုံးမ်ားႏွင့္ အယ္ဗင္းေတာ္ဖလာႏွင့္စကားစျမည္
စာအုပ္မ်ားကို မွီျငမ္းထားပါသည္။)